لینک دانلود:

کتاب سواد هوش مصنوعی - نویسنده بن جونز ۲۰۲۴ - نسخه فارسی صادق برادران ۱۴۰۴.pdf

در دنیای پرشتاب امروز، کمتر روند فناورانه‌ای را می‌توان یافت که به اندازه هوش مصنوعی بر کسب‌وکار و زندگی ما تأثیرگذار باشد. این فناوری دیگر فقط یک موضوع تخصصی یا دانشگاهی نیست بلکه مفهومی است که همه ما ناگزیر به شناخت و یادگیری آن هستیم. اما این یادگیری دقیقاً باید شامل چه چیزهایی باشد؟ پاسخ بسیاری از متخصصان در وهله اول، ارتقای سواد هوش مصنوعی است یعنی توانایی درک، تحلیل، ارزیابی و استفاده آگاهانه از هوش مصنوعی. هر فردی باید دارای یک سطح قابل قبول از سواد هوش مصنوعی باشد و بعد در صورت لزوم، دانش و مهارت خود را در ابعاد خاصی افزایش دهد.
سواد هوش مصنوعی (AI Literacy) یعنی توانایی شناخت، درک، استفاده و ارزیابی انتقادی فناوری‌های هوش مصنوعی و تأثیرات آن‌ها. این مفهوم چه تفاوتی با سواد داده دارد؟ سواد داده (Data Literacy) به‌طور کلی به توانایی خواندن، درک، تولید و انتقال داده‌ها به‌عنوان اطلاعات معنا‌دار گفته می‌شود. می‌توان گفت سواد هوش مصنوعی و سواد داده، مانند خواهر و برادر هستند. اما نکته‌ی مهم اینجاست: سواد واقعی در هوش مصنوعی بدون سواد داده ممکن نیست. دلیلش هم روشن است: اساس هوش مصنوعی بر داده استوار است و به‌شدت از داده‌ها تأثیر می‌پذیرد. چگونه ممکن است کسی بتواند یک مدل هوش مصنوعی را درک کند در حالی که درکی پایه‌ای از داده‌هایی که آن مدل با آن‌ها آموزش دیده ندارد؟ به همین دلیل، به خوانندگان این کتاب توصیه‌ی اکید می‌کنم که زمانی را نیز به تقویت بنیان خود در زمینه‌ی سواد داده اختصاص دهند.
سرمایه‌گذاری در هر دو زمینه‌ی سواد داده و سواد هوش مصنوعی، بازدهی ارزشمندی خواهد داشت. این دو مهارت مکمل یکدیگرند و در دنیای امروز (فارغ از شغل و حرفه) باید بتوانیم زبان داده و هوش مصنوعی را بفهمیم و با آن صحبت کنیم. همان‌طور که برای یادگیری هر زبان خارجی، باید ابتدا واژگان و عبارات و معانی آن‌ها را فرا گرفت، در مسیر یادگیری زبان هوش مصنوعی نیز همین اصل صادق است. امید قلبی من این است که کتاب مبانی سواد هوش مصنوعی به شما کمک کند تا بنیانی محکم در زبان هوش مصنوعی بنا کنید و در سال‌های آینده بتوانید این بنیان را گسترش دهید.
کتابی که پیش رو دارید، دقیقاً در همین زمینه سواد هوش مصنوعی نوشته شده است. در آن تلاش شده تا تصویری همه‌جانبه از هوش مصنوعی ارائه شود؛ از مفاهیم بنیادی و فنی گرفته تا پیامدهای اجتماعی. با این حال، اگر اصلا تمایلی به شناخت جوانب فنی ندارید می‌توانید از فصل‌های سه و چهار صرف نظر کنید. در نسخه فارسی این کتاب برای راحتی بیشتر، تلاش کرده‌ام واژه‌ها و مفاهیم کلیدی را پررنگ کنم تا مرور آن در تلفن همراه ساده‌تر باشد. همچنین تصاویرِ کمکی زیادی به متن اضافه کرده‌ام تا مفاهیم، شفاف‌تر و ملموس‌تر باشند. امیدوارم مطالعه این کتاب برایتان مفید باشد.

فصل اول: هوش مصنوعی چیست؟
در فصل نخست، با عنوان آشنایی با هوش مصنوعی، با یک پرسش ساده اما شگفت‌انگیز آغاز می‌کنیم: «هوش مصنوعی چیست؟». تعریف‌ها اهمیت دارند اما همان‌طور که خواهید دید، تعریف هوش مصنوعی در طول زمان تغییر کرده و حتی امروز هم به‌سختی می‌توان آن را به‌روشنی بیان کرد. از طرفی، انواع و سطوح مختلف هوش مصنوعی ممکن است گیج‌کننده باشند؛ به همین دلیل، در این فصل، اصطلاحات و اختصارات رایج را با هم مقایسه می‌کنیم تا بتوانید آن‌ها را به‌درستی درک و از هم تفکیک کنید. در پایان این فصل، با معرفی چند کاربرد آشنای روزمره از هوش مصنوعی، دید روشن‌تری نسبت به موضوع به دست می‌آوریم.

فصل دوم: مروری کوتاه بر تاریخچه هوش مصنوعی
در فصل دوم، سفری کوتاه اما مفید در تاریخ هوش مصنوعی خواهیم داشت. این فصل از آغازهای پرشور این حوزه در میانه قرن بیستم شروع می‌شود، به دوره‌های رکود موسوم به «زمستان‌های هوش مصنوعی» می‌پردازد و در نهایت به انقلاب کنونی در حوزه‌ی هوش مصنوعی در دهه‌های ابتدایی قرن ۲۱ می‌رسد. در این مسیر با برخی پیشگامان این حوزه آشنا می‌شوید، به نقاط عطف مهم آن توجه می‌کنید و بینشی ارزشمند از روند تکامل این فناوری به دست می‌آورید.

فصل سوم: مبانی یادگیری ماشین
در فصل سوم، با مبانی یادگیری ماشین آشنا می‌شوید؛ یعنی این‌که به‌جای ارائه‌ی دستورالعمل‌های گام‌به‌گام به رایانه، چگونه می‌توان با استفاده از داده‌ها به آن آموزش داد تا کارهای هوشمندانه‌ای انجام دهد. همچنین با رایج‌ترین روش‌های آموزش رایانه‌ها آشنا خواهید شد.

فصل چهارم: مقدمه‌ای بر یادگیری عمیق
در فصل چهارم، وارد دنیای یادگیری عمیق می‌شویم که شاخه‌ای تخصصی از یادگیری ماشین مبتنی بر شبکه‌های عصبی عمیق است. این مدل‌های قدرتمند شامل لایه‌های متعدد از واحدهای به‌هم‌پیوسته (نودها) هستند که از عملکرد نورون‌های زیستی در مغز انسان الهام‌ گرفته شده است. این شبکه‌ها، ورودی‌های دیجیتال را دریافت، آن‌ها را با وزن‌ها یا پارامترها ضرب کرده، و سیگنال حاصل را به لایه‌ی بعدی منتقل می‌کنند. با تنظیم این وزن‌ها در فرآیند آموزش، شبکه می‌تواند وظایفی را انجام دهد که زمانی برای رایانه‌ها بسیار دشوار به نظر می‌رسیدند؛ وظایفی مانند تشخیص چهره یا ترجمه‌ی متون بین زبان‌های مختلف.

فصل پنجم: مزایا و نگرانی‌های هوش مصنوعی
در فصل پنجم، به مزایای شگفت‌انگیز هوش مصنوعی می‌پردازیم و همچنین نگرانی‌های جدی آن را بررسی می‌کنیم؛ از ترس در مورد از بین رفتن مشاغل گرفته تا تأثیرات ناعادلانه‌ی تعصب‌های الگوریتمی. هوش مصنوعی مجموعه‌ای قدرتمند از فناوری‌هاست که می‌تواند به شیوه‌های مختلف به ما کمک کند. اما بسته به نحوه‌ی استفاده از آن، ممکن است آسیب‌های جدی نیز به همراه داشته باشد. در این فصل بررسی می‌کنیم که چطور می‌توانیم از مزایای هوش مصنوعی بهره‌مند شویم، در حالی که با چالش‌های آن نیز به‌درستی مواجه شویم.

فصل ششم: افسانه‌ها و واقعیت‌های هوش مصنوعی
فصل ششم و پایانی درباره‌ی تمایز قائل شدن میان واقعیت و افسانه است. باورها و تصورات نادرست بسیاری درباره‌ی هوش مصنوعی در فضای مجازی و دنیای واقعی جریان دارد. برای اینکه بتوانیم در این گفتگوها مشارکت مؤثر داشته باشیم، باید دیدگاه‌های افراطی موجود را بشناسیم تا بتوانیم حقیقت‌های معقول و متعادلی را بیان کنیم.